Thực tế không phải ai cũng biết rằng chiều cao phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, tình trạng bệnh tật và vấn đề luyện tập thể dục thể thao.
Ba giai đoạn quan trọng nhất trong sự tăng trưởng chiều cao của trẻ đó là: Giai đoạn trong bào thai; giai đoạn dưới 2 tuổi; giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (trẻ trai: 13 - 16 tuổi, trẻ gái: 10 - 13 tuổi).
Trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai, đẻ ra nhẹ cân, thiếu chiều cao, ít có cơ hội cao lớn ở tuổi trưởng thành.
Trong giai đoạn dưới 2 tuổi, nếu trẻ bị suy dinh dưỡng nhất là suy dinh dưỡng thể thấp còi thì nguy cơ thấp lùn sau này là rất lớn (thông thường, chiều cao ở tuổi trưởng thành gấp 2 lần chiều cao khi trẻ 2 tuổi).
Và giai đoạn dậy thì cũng rất quan trọng, đây là cơ hội cuối cùng để cải thiện tầm vóc, ở giai đoạn này trẻ có thể tăng 10 - 15cm/năm. Nếu được chăm sóc dinh dưỡng tốt và tập luyện thể dục thể thao hợp lý với các môn như: chạy, bơi lội, tập xà... thì chiều cao của trẻ sẽ được cải thiện được rất rõ rệt.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng với sự phát triển chiều cao của trẻ. Một điều chúng ta dễ nhận thấy ở nước ta hiện nay đó là trẻ em ở thành phố cao hơn trẻ em nông thôn. Lý do được các chuyên gia dinh dưỡng đưa ra đầu tiên là trẻ em thành phố được chăm sóc tốt hơn, có chế độ ăn uống đầy đủ hơn.
Để có sự tăng trưởng chiều cao liên tục, cơ thể trẻ cần được nhận đầy đủ năng lượng cần thiết hàng ngày, trẻ có tăng cân tốt thì mới tăng chiều cao được. Vì vậy để đảm bảo cho tương lai và chiều cao của trẻ, chúng ta phải luôn luôn tuân thủ thực hiện một chế độ ăn uống hợp lý cho trẻ ngay từ bây giờ.
Bữa ăn của trẻ bao giờ cũng phải đầy đủ 4 nhóm thực phẩm: Đạm - Bột - Béo - Rau quả. Chất đạm nên chiếm khoảng 10 - 15% tổng năng lượng nói chung, tinh bột chiếm 50 - 55% và chất béo 30%. Nên cho trẻ ăn đa dạng không kiêng khem, không ăn uống thiên lệch, năng lượng cung cấp phải đủ, phù hợp với lứa tuổi.
Ngoài vấn đề năng lượng thì những vi chất dinh dưỡng đã được các nhà khoa học chứng minh là có liên quan đến tăng trưởng chiều cao đó là: vitamin A, vitamin D3, lysin, canxi, sắt, kẽm, iốt. Trong đó, vitamin D3 có vai trò rất quan trọng trong chuyển hoá canxi và phốt pho - 2 khoáng chất giúp phát triển xương. Thiếu vitamin D3 cản trở sự hấp thu canxi và phốt pho từ ruột, dẫn đến còi xương.
Vitamin D3 có rất ít trong thức ăn, nguồn vitamin D3 chủ yếu do da tự tổng hợp được khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vì vậy nên cho trẻ vui chơi, vận động ngoài trời nhiều hơn để giúp cơ thể tự tổng hợp vitamin D. Với trẻ nhỏ nên dành thời gian 15 - 20 phút tắm nắng vào buổi sáng.
Vitamin A- ngoài vai trò với mắt, còn giúp cho sự tăng trưởng của xương, tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng cho trẻ.
Yếu tố vi lượng đóng vai trò quan trọng để phát triển chiều cao của trẻ đó là kẽm và iốt. Trong đó Kẽm tham gia vào rất nhiều thành phần các enzym trong cơ thể, giúp tăng tổng hợp protein, phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng. Trẻ em thiếu kẽm thường biếng ăn, còi cọc và chậm lớn.
Iốt là thành phần của nội tiết tố tuyến giáp, nội tiết tố này có vai trò thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ thể, khi thiếu iốt trẻ sẽ bị thiểu năng tuyến giáp có thể bị lùn do suy giáp trạng..
Bên cạnh việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho trẻ, luyện tập thể lực phù hợp cũng là giải pháp hữu hiệu giúp trẻ đạt được chiều cao tốt hơn. Vì vậy các bậc cha mẹ nên khuyến khích trẻ luyện tập thể lực ngay từ khi còn nhỏ với những bài tập phù hợp và tăng dần cường độ khi trẻ lớn hơn.
Ngoài ra không thể không nhắc đến vai trò của giấc ngủ trong sự phát triển chiều cao, nhất là giấc ngủ ban đêm. Những nghiên cứu cho thấy, hormon tăng trưởng do tuyến yên tiết ra cao nhất là vào ban đêm khoảng 11 - 12 giờ đêm khi trẻ đã ngủ say.
Trẻ ngủ quá muộn, ngủ nhiều vào ban ngày thì lượng hormon tiết ra rất ít, trẻ thường chậm lớn, chậm phát triển chiều cao. Môi trường sống, tình trạng bệnh tật cũng liên quan đến sự phát triển chiều cao. Con bạn khó có thể cao lớn được trong một môi trường nhiều khói thuốc lá, khói than, khói xe, bụi hay nguồn nước ô nhiễm... thường xuyên bị bệnh tật ốm đau và suốt ngày “bị nhốt” ở trong nhà.
Thấu hiểu nỗi niềm của các bậc cha mẹ trong việc chăm sóc cho thế hệ trẻ tương lai, Melipharm Việt Nam đã nghiên cứu và bào chế thành công sản phẩm cốm Cansua3 - chăm sóc chiều cao và thể lực toàn diện cho bé. Cansua3 là sản phẩm bổ sung vào những thiếu hụt hàng ngày hay gặp ở trẻ với thành phần bao gồm 21 loại acid amin và các nguyên tố quan trọng như kẽm, iốt, sắt, canxi… ở dạng dễ hấp thu.
Cansua3 còn bổ sung thêm các vitamin quan trọng như: vitamin nhóm B, vitamin A, D3 giúp hỗ trợ trẻ cao lớn và có thể lực tốt. Một trẻ ăn uống bình thường nhưng vẫn có thể bị thiếu hụt một số chất cần thiết do quá trình lựa chọn và chế biến thực phẩm không đúng cách, trẻ đang phát triển tốt cũng có thể sử dụng năm từ 3 - 4 đợt, mỗi đợt 4 - 6 tuần.
Phát triển chiều cao đi đôi với phát triển thể chất, sự quan tâm đúng hướng, đúng thời điểm của các bậc cha mẹ sẽ đem đến cho bé yêu một tương lai tươi sáng, sẵn sàng hoà nhập với những thay đổi của môi trường sống. Với nền kinh tế năng động, con người thông minh, nhạy bén và có hiểu biết về dinh dưỡng ngày càng cao, tầm vóc của thế hệ trẻ Việt Nam chúng ta chắc chắn sẽ cải thiện đáng kể trong những năm tới.
Th.S, BS Lê Thị Hải
GĐ TT Khám và tư vấn Viện DD QG
H.GIANG
